зураг

музейн юнескон төсөл

ЮНЕСКО-с санаачилсан "Соёлын өвийг хамгаалах ба музейг хөгжүүлэх" хөтөлбөрт Дүрслэх Урлагийн Музейг хөгжүүлэх төсөл хамрагдсан юм. Хөтөлбөрийн зорилго нь хөгжингүй болон хөгжлийн шилжилтийн үеийг дамжиж байгаа орнуудын соёлын өвийг хамгаалах, музейг хөгжүүлэх, олон улсын ба бүс нутгийн хамтын ажиллагааг өргөжүүлэхэд оршино.

Тус байгууллага "Кабул, Афганистаны музейн сан хөмрөгийг хамгаалах", "Таджикстаны музейн сан хөмрөгийг хамгаалах" зэрэг төслүүдийг Азийн бүсэд хэрэгжүүлж байна.

2004-2007 онд хэрэгжүүлэх "Занабазарын нэрэмжит Дүрслэх Урлагийн Музейг хөгжүүлэх, нүүдэлчдийн соёлын өвийг хамгаалах" төсөл 3 гол ажилбарыг хамарч байна. Үүнд:

• БҮРТГЭЛ, КАРТЖУУЛАЛТ- Үзмэрийн хадгалалтын байдлын талаар тайлан бичлэг бүхий бүртгэлийн тогтолцоог олон улсын жишгийн дагуу боловсронгуй болгох. "Object ID"-г ашиглэн үзмэрүүдийг тодорхойлох
• ҮЗМЭР ХАМГААЛАЛТ- Үзмэрт нөлөөлөх гэрэл ба дулаан, чийгшилтийн хяналт тогтоох, сан хөмрөгийн байршил, төхөөрөмжийн шинэчлэлт хийх
• СУРГАЛТ- Музейн ажилтнуудад зориулан сургалт зохион байгуулах, гадаадад сургах

Тус музейн ажилтнууд ба ЮНЕСКО-н мэргэжилтнүүд хамтран музейн үйл ажиллагааг сайжруулах арга хэмжээг хэрэгжүүлэхээс гадна урлагийн бүтээлүүдийг хамгаалахад олон нийтийг оролцуулахад анхаарлаа хандуулна.

музейн хамгийн сонирхолтой үзмэр

Ган сийлбэр хэт хутга /нэр нь үл мэдэгдэх уран дархан/ Монголчууд дархан хүний авьяас чадварыг сорьж хамгийн хатуу металл гангаар нарийн ур үйл хийлгэдэг уламжлалтай  байжээ. Нэр нь үл мэдэгдэх уран дарханы 19-р зууны сүүл 20-р зууны эхэн үед бүтээсэн ган сийлбэр хэт хутганы 2х3 хэмжээтэй тээг /хэт хутгыг бүсэндээ зүүж тогтооход хэрэглэдэг тээглүүр/ дээр арслангийн дүрсийг чадварлагаар сийлсэн байдаг. Арслангийн өвчүүний доорхи ган бөмбөлгийг хөдөлгөхөд  арслангийн хэл, чих, сүүл нь  хөдөлдөгөөр урласан нь  дархан хүнд нүд, гар, ухааны  гурван ур  бүрдсэн байдгийн нэгэн тод жишээ юм.

музейн хамгийн том ба жижиг үзмэр

Музейн хамгийн том vзмэр бол Хvрээ Цамд хэрэглэж байсан 10,40х15,40метрийн харьцаатай ”Жалба Сэнгий раа” зээгт наамлын бvтээл юм. Энэхvv бvтээлийг 1995 онд Засгийн Газрын тогтоолоор ТСДЗvйлийн хосгvй vнэт vзмэр зэрэглэлд батласан бєгєєд орчин цагийн таван давхар байшинтай тэнцэх хэмжээтэй тул vзэгч олны хvртээл бололгvй хадгалагдаж байна. Хамгийн жижиг vзмэр нь ХХ зууны эхэн vеийн 1.3х1.1х0.3см-ийн хэмжээтэй, Уран Сvрэн хэмээх нэрт бvтээлчийн хуваар сийлсэн ”Нар Хажид” сийлбэр юм. Нар Хажид сийлбэрийг 2006 онд Урлагийн Музейн 40 жилийн ойд зориулан гаргасан ”Эрдэнэсийн сан 1” vзэсгэлэнд анх удаа vзэгч олонд толилуулсан билээ.

музейн хамгийн эртний үзмэр

Хадны сийлбэр           

Өвөрхангай аймгийн Буга Согоотын хярын хадны зураг шинэ чулуун зэвсэг (МЭӨ 4 000 жил) -ийн үед хамаарна. Энэ үед янз бүрийн араатан амьтдын ерөнхий дүрс хэлбэрийг дагуулан хурц үзүүртэй хатуу багаж зэвсгээр дан хүрээ зураас гарган цохиж дүрсэлдэг байсныг хадны дүрс бичиг хэмээн нэрлэдэг. Хар хөх өнгийн нимгэвтэр хавтгай чулууны хажуу тал дээр янгирын ерөнхий хүрээ дүрсийг хонхойлгон цохиж, тойм төдий хүрээ зураасаар гаргасан нь эх чулуунаасаа ялгарна.

Гурван янгирын эвэр нь  сэрвээ нуруугаа даган нумарч, дугуй цагираг үүсгэсэн. Хоёр янгир цуварч, гуравдахь нь тэдгээрийн өөдөөс харж зогссон нь амьтдын тайван бэлчиж байгаа байдлыг харуулсан байна.

музейн түүхээс

Музейн барилга нийслэл Улаанбаатар хотын хамгаалалтын тvvх соёлын дурсгалт барилгын жагсаалтад багтдаг. Энд олон байгууллага байрлаж байсан түүхтэй. Барилга европ маягийн хийцтэй  2 давхар, товгор дээврэн чимэгтэй,  нийслэлд  байгуулагдсан анхны 2 давхар европ байшин гэдгээрээ нэртэй. Барилгыг анх 1905 онд Оросын худалдаачин Гудвинцал худалдаа арилжааны төв болгох зорилгоор барьжээ. Дараа нь Хятадын банк, 1921 оноос оросын Улаан Цэргийн комендатын байр, 1930 оноос “Өндөр хоршоо” тус тус байрлаж байсан юм.  “Өндөр хоршоо” буюу их дэлгvvр байрлаж  байсан тул тухайн үеийн хүмүүс сайн мэднэ. 1961 он хvртэл “Өндөр хоршоо” буюу их дэлгvvр байрлаж, дараа нь Улсын номын дэлгvvр, МУЭ байнгын vзэсгэлэн нээгдэн ажиллажээ. Улмаар 1966 онд Дүрслэх Урлагийн музей нээгдэн энд байрлах болсон юм. Музейн байранд анх ирж байснаа манай ахмадууд хуучлах дуртай байдаг юм. Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн О.Уртнасан анх  өндөр хоршоо байхад ирж байснаа ярихдаа: Хөдөөнөөс анх ирээд ийм өндөр том байшин үзээгүй надад гайхамшигтай сэтгэгдэл төрүүлж билээ. Бүр төөрч будилаад их сандарч байсан юм даг. Харин миний найз том толийг хараад гайхаад өөртэйгөө адилхан хүний өөдөөс яваад байсан чиь мөргөчихсөн гэсэн хөгжилтэй зүйлийг ярьдаг. Энэ байшин бол түүх. Их хот сүндэрлэн босохын өмнөх  суурьшмал соёл иргэншлийн анхны төлөөллийн нэг өндөр хоршоо билээ. Иймд ЮНЕСКО -гийн экспертүүд байшингаа  аль болохоор анхны байдлаар хадгалах нь зөв гэж үздэг. Модон цонхыг вакуум болгоогүй байгаа нэгэн учир нь энэ ажээ.